Wprowadzenie

Informacje podstawowe i perspektywa dydaktyczna

Filozofia dla dzieci (P4C) to podejście opracowane przez profesora Matthew Lipmana, na którego wpływ mieli psychologowie i filozofowie edukacji, jak Wygotski, Piaget i Dewey, a także tradycja dialogu sokratycznego. P4C opiera się na myśleniu wyższego rzędu (myślenie krytyczne, twórcze i opiekuńcze), dociekaniu, rozumowaniu, słuchaniu i dialogowaniu. Dzieci są zachęcane do stawiania własnych pytań filozoficznych. Facylitator wspiera dzieci w ich własnym myśleniu, rozumowaniu i dociekaniu, a także w budowaniu wzajemnych pomysłów w dialogu. W P4C facylitator wspiera dyskusje prowadzone przez uczniów dotyczące filozoficznych pytań. Rola facylitatora jest kluczowa dla zapewnienia jakości dialogu i postępu, a także integracji w ramach programu nauczania. Istnieją dowody na to, że P4C ma wpływ na rozwój poznawczy, osobisty, społeczny i emocjonalny dzieci. P4C zachęca dzieci i młodzież do samodzielnego myślenia i rozwijania umiejętności oceny i prowadzenia dialogu.

Wyniki nauki

Kompetencje
krytyczne myślenie, twórcze myślenie, umiejętności refleksyjne, umiejętności dociekania, umiejętność prowadzenia dialogu
  • Play
Odpowiedni wiek 10-14
Ramy czasowe 11 x 60 min.
Wymagane materiały Tablica/flipchart;
Opis Ten moduł daje nauczycielom/-kom i uczniom/uczennicom narzędzia do refleksji na temat znaczenia kwestii odnoszących się do demokracji, takich jak sprawiedliwość, tolerancja ...
Zagadnienia / tematy Zagadnienia kosmopolityczne

Plan lekcji

Skróty:

  • A = Działanie
  • D = Dyskusja
  • PG = Praca w grupie
  • PS = Praca samodzielna
  • ZD = Zadanie domowe
  • PP = Praca w parze
  • PN = Przygotowuje nauczyciel/ka
  • OU = Opinie uczniów
  • PU = Prezentacje uczniów
  • PN = Prezentacja nauczyciela

Pobierz

Faza Treść Media, materiał

Wprowadzenie
(10 min.)

  • PN
  • PN
Przygotowanie
  • Nauczyciel/-ka studiuje myśl przewodnią Sprawiedliwość dystrybutywna aby zachęcić uczniów/uczennice do refleksji i zmotywować do dyskusji podczas ćwiczenia.
  • Ustaw krzesła w kręgu
  • Rozdaj kopię każdego ćwiczenia każdemu uczniowi/uczennicy
Realizacja
  • Nauczycielka przekazuje kopię ćwiczenia Sprawiedliwość dystrybutywna każdemu uczniowi/uczennicy, a następnie przedstawia temat, prosząc ich, aby przeczytali pytania zawarte w tekście.
M1
Myśl przewodnia "Sprawiedliwość dystrybutywna"
M2
Ćwiczenie "Sprawiedliwość dystrybutywna"

Główna sekcja
(5 min.)

  • OU
  • Uczennice/uczniowie powinni zacząć czytać pytania i pomyśleć o nich.

Dyskusja
(40 min.)

  • D
  • Nauczyciel/-ka zachęca uczennice/uczniów do dyskusji na temat pytań zawartych w ćwiczeniu Sprawiedliwość dystrybutywna, zapraszając ich do dyskusji z kolegami/koleżankami w klasie na tematy, które ich zdaniem są ważniejsze. Uczennice/uczniowie nie muszą odpowiadać na wszystkie z nich. Pytania powinny prowadzić do dialogu filozoficznego a osoba nauczająca powinna za każdym razem prosić uczennice/uczniów o uzasadnienie odpowiedzi (nie dopuszczając odpowiedzi “tak” lub “nie”), aby umożliwić krytyczne myślenie o znaczeniu sprawiedliwości dystrybutywnej.
Faza Treść Media, materiał

Wprowadzenie
(10 min.)

  • PN
  • PN

Jak sprawić, żeby każdy człowiek miał co jeść?

Przygotowanie
  • Nauczyciel/-ka studiuje myśl przewodnią Sprawiedliwość dystrybutywna aby zachęcić uczniów/uczennice do refleksji i zmotywować do dyskusji podczas ćwiczenia.
  • Ustaw krzesła w kręgu
  • Rozdaj kopię każdego ćwiczenia każdemu uczniowi/uczennicy
Realizacja
  • Nauczyciel/-ka dzieli klasę na małe podgrupy i wręcza kopię ćwiczenia Jak sprawić, żeby każdy człowiek miał co jeść? każdej z grup. Następnie nauczyciel/-ka przedstawia temat, prosząc uczennice/uczniów o przeczytanie tekstu zawartego w ćwiczeniu.
M1
Myśl przewodnia "Sprawiedliwość dystrybutywna"
M3
Ćwiczenie "Jak każdy człowiek może się najeść?"

Główna sekcja
(15 min.)

  • PG
  • Uczennice/uczniowie muszą w grupie spróbować znaleźć rozwiązanie dla problemu zaprezentowanego w Jak sprawić, żeby każdy człowiek miał co jeść?, wymieniając się opiniami i refleksjami.

Dyskusja
(30 min.)

  • D
  • Po zakończeniu zadania cała klasa dyskutuje o rozwiązaniach dla tego problemu, uzasadniając swoje wybory
Faza Treść Media, materiał

Wprowadzenie
(5 min.)

  • PN
  • PN
Przygotowanie
  • Nauczyciel/-ka studiuje myśl przewodnią Sprawiedliwość dystrybutywna aby zachęcić uczniów/uczennice do refleksji i zmotywować do dyskusji podczas ćwiczenia.
  • Ustaw krzesła w kręgu
  • Rozdaj kopię każdego ćwiczenia każdemu uczniowi/uczennicy
Realizacja
  • Nauczyciel/-ka prosi każdego ucznia/uczennicę o zapisanie definicji słowa ‘fairness’ (ćwiczenie Fairness). Uczennice/uczniowie powinni przy tym znaleźć także kilka przykładów.
M1
Myśl przewodnia "Sprawiedliwość dystrybutywna"
M4
Ćwiczenie "Uczciwość"

Główna sekcja
(10 min.)

  • OU
  • Uczennice/uczniowie pracują indywidualnie nad pisaniem definicji i przykładów.

Dyskusja
(20 min.)

  • D
  • Porównywanie i omawianie przykładów z całą klasą.
M4
Ćwiczenie "Uczciwość"

Dyskusja
(20 min.)

  • D
  • Nauczyciel/-ka zachęca uczennice//uczniów do dyskusji na temat pytań zawartych w ćwiczeniu Co jest sprawiedliwe?. Uczennice/uczniowie nie muszą odpowiadać na wszystkie z nich. Pytania powinny wywołać dialog filozoficzny a nauczyciel/-ka powinien/powinna za każdym razem prosić ich o uzasadnienie odpowiedzi (nie dopuszczając odpowiedzi "tak" lub "nie"), aby wywołać krytyczne myślenie na temat znaczenia sprawiedliwości dystrybutywnej
M5
Ćwiczenie "Co to jest uczciwe?"
Faza Treść Media, materiał

Wprowadzenie
(5 min.)

  • PN
  • PN
Przygotowanie
  • Nauczyciel/-ka studiuje myśl przewodnią Sprawiedliwość dystrybutywna aby zachęcić uczniów/uczennice do refleksji i zmotywować do dyskusji podczas ćwiczenia.
  • Ustaw krzesła w kręgu
  • Przygotuj flipchart
Realizacja
  • Nauczyciel/-ka wypisuje na flipcharcie różne sytuacje zaprezentowane w tekście zawartym w ćwiczeniu Przypadki sprawiedliwości dystrybutywnej
M1
Myśl przewodnia "Sprawiedliwość dystrybutywna"
M6
Ćwiczenie "Przypadki sprawiedliwości dystrybutywnej"
Dodatkowy materiał
  • Tablica/flipchart

Dyskusja
(45 min.)

  • OU
  • D
  • Nauczyciel/-ka zachęca uczennice/uczniów do zastanowienia się, czy i w jakim sensie sytuacje zapisane na flipcharcie mogą przedstawiać przypadki sprawiedliwości dystrybutywnej i z jakich powodów.
Faza Treść Media, materiał

Wprowadzenie
(5 min.)

  • PN
  • PN
Przygotowanie
  • Nauczyciel/-ka studiuje myśl przewodnią Dobrze i źle aby zachęcić uczniów/uczennice do refleksji i zmotywować do dyskusji podczas ćwiczenia.
  • Ustaw krzesła w kręgu
  • Rozdaj kopię każdego ćwiczenia każdemu uczniowi/uczennicy
Realizacja
  • Nauczyciel/-ka rozdaje kopię ćwiczenia Dobrze i źle każdemu uczniowi/uczennicy i zachęca ich do przeczytania kilku przykładów zawartych w tekście i zastanowienia się, który z przykładów można rozpatrywać jako dobry bądź zły.
M7
Myśl przewodnia "Dobrze i niedobrze"
M8
Ćwiczenie "Dobrze i niedobrze"

Główna sekcja
(15 min.)

  • OU
  • Uczennice/uczniowie dzielą się z kolegami/koleżankami z klasy swoimi wnioskami wyjaśniającymi powody każdego wyboru i kryteriami, jakie zastosowali do swojej oceny.

Dyskusja
(40 min.)

  • D
  • Z pomocą nauczyciela/-ki, uczniowie/uczennice zastanawiają się, czy rzeczywiście istnieje uniwersalny sposób definiowania tego, co jest dobre a co złe, czy też, to co jest dobre, a co złe, zmienia się w zależności od kontekstu, czasu historycznego lub kultury.
Faza Treść Media, materiał

Wprowadzenie
(10 min.)

  • PN
  • PN

Gorący ziemniak - dobre i niedobre zachowania

Przygotowanie
  • Nauczyciel/-ka studiuje myśl przewodnią Dobrze i źle aby zachęcić uczniów/uczennice do refleksji i zmotywować do dyskusji podczas ćwiczenia.
  • Ustaw krzesła w kręgu
  • Przygotuj odtwarzacz muzyki
  • Przygotuj piłkę
  • Przygotuj flipchart
Realizacja
  • Nauczyciel/-ka wprowadza działanie zgodnie z opisem w Gorący ziemniak - dobre i niedobre zachowania
M7
Myśl przewodnia "Dobrze i niedobrze"
M9
Działanie "Gorący ziemniak - dobre i niedobre zachowania"
Dodatkowy materiał
  • Tablica/flipchart
  • Piłka

Główna sekcja
(15 min.)

  • A
  • Podczas zajęć nauczyciel/-ka notuje na flipcharcie wszystkie przykłady, które uczestnicy podali, aby wskazać dobre lub złe zachowanie.
Dodatkowy materiał
  • Tablica/flipchart

Dyskusja
(30 min.)

  • D
  • Kiedy uczennice/uczniowie kończą działanie, nauczyciel/-ka prosi uczestników o wyjaśnienie przyczyn ich wyborów. Prawdopodobnie nie zawsze będą zgodni, a to może spowodować dyskusję.
Faza Treść Media, materiał

Wprowadzenie
(10 min.)

  • PN
  • PN
Przygotowanie
  • Nauczyciel/-ka studiuje myśl przewodnią Dobrze i źle aby zachęcić uczniów/uczennice do refleksji i zmotywować do dyskusji podczas ćwiczenia.
  • Ustaw krzesła w kręgu
Realizacja
  • Nauczyciel/-ka rozdaje kopię ćwiczenia Co zamierzasz zrobić? każdemu uczniowi/uczennicy i zachęca ich do zapoznania się z różnymi sytuacjami i do zastanowienia się nad nimi.
M7
Myśl przewodnia "Dobrze i niedobrze"
M10
Ćwiczenie "Co zamierzasz zrobić?"

Dyskusja
(40 min.)

  • D
  • Uczennice/uczniowie powinni przedyskutować ze swoimi kolegami/koleżankami z klasy powody ich wyborów i kryteria, jakie zastosowali przy podejmowaniu decyzji.
Faza Treść Media, materiał

Wprowadzenie
(5 min.)

  • PN
  • PN

Większość i mniejszość

Przygotowanie
  • Nauczyciel/-ka studiuje myśl przewodnią Zasada większości aby zachęcić uczniów/uczennice do refleksji i zmotywować do dyskusji podczas ćwiczenia.
  • Ustaw krzesła w kręgu
Realizacja
  • Nauczyciel/-ka zapoznaje uczniów/uczennice z tematem działania, jak to zostało wyjaśnione w myśli przewodniej Zasada większości
M11
Myśl przewodnia "Zasada większości"
M12
Działanie "Większość i mniejszość"

Główna sekcja
(15 min.)

  • A
  • Uczniowie/uczennice przedstawiają szereg propozycji i wyjaśniają powody, dla których uważają, że jedne są lepsze niż inne.

Dyskusja
(40 min.)

  • D
  • Uczniowie/uczennice dyskutują po to, aby określić dwie lub trzy propozycje, a następnie poddać je pod głosowanie. Prawdopodobnie większość wybierze jedną z propozycji. Teraz uczennice/uczniowie pytają się nawzajem, dlaczego nie zdecydowano się na inne propozycje. Następnie pytają osoby należące do mniejszości, czy są zadowolone z ostatecznego wyboru. Jeśli nie, to większość będzie próbowała przekonać innych o słuszności swojego wyboru. Ale może się też zdarzyć, że to mniejszość przekona większość do powtórzenia głosowania w odniesieniu do pozostałych propozycji.
Faza Treść Media, materiał

Wprowadzenie
(10 min.)

  • PN
  • PN
Przygotowanie
  • Nauczyciel/-ka studiuje myśl przewodnią Zasada większości aby zachęcić uczniów/uczennice do refleksji i zmotywować do dyskusji podczas ćwiczenia.
  • Ustaw krzesła w kręgu
Realizacja
  • Nauczyciel/-ka dzieli uczniów/uczennice na dwie grupy i prosi każdą grupę, aby określiła i przedyskutowała temat do debaty, jak to zostało wyjaśnione w działaniu Zebranie. Może to być aktualny temat jak na przykład przedłużenie czasu przerw między lekcjami albo na kiedy zaplanować egzaminy. Każda grupa będzie musiała określić, kto jest adresatem zapytania (na przykład dyrektor/-ka szkoły w przypadku przerwy lub nauczyciel/-ka w przypadku egzaminów) i wybrać rzecznika/-czkę.
M11
Myśl przewodnia "Zasada większości"
M13
Działanie "Zebranie"

Dyskusja
(45 min.)

  • A
  • Każda grupa powinna wspólnie wyłonić swojego rzecznika/-czkę, a nie wybrać go/ją na zasadzie większości. Oznacza to wstępną dyskusję, podczas której każda grupa musi wyjaśnić swoje powody i kryteria wyboru. Następnie każda grupa będzie debatować nad tym, jak przesłać zapytanie do właściwych adresatów, jakie są ich powody i jakich oczekują rezultatów. Później każdy/-a rzecznik/-czka wytłumaczy prośbę swojej grupy innej grupie tak, jakby rozmawiał/-a z oficjalnym adresatem. Który/-a rzecznik/-czka prawidłowo zda relację z tego, co zostało omówione podczas zebrania?
Faza Treść Media, materiał

Wprowadzenie
(15 min.)

  • PN
  • PN
  • Nauczyciel/-ka studiuje myśl przewodnią Solidarność aby zachęcić uczniów/uczennice do refleksji i zmotywować do dyskusji podczas ćwiczenia.
  • Ustaw krzesła w kręgu
Realizacja
  • Nauczyciel/-ka rozdaje kopię ćwiczenia Solidarność i ćwiczenia }Akty solidarności każdemu uczniowi/uczennicy i zachęca ich do przeczytania pytań i zastanowienia się nad nimi. Zaprasza ich także do przemyślenia działań poszczególnych osób w }Aktach solidarności i do określenia powodów, dla których popierają te działania.
M14
Myśl przewodnia "Solidarność"
M15
Ćwiczenie "Solidarność"
M16
Ćwiczenie "Akty solidarności"

Dyskusja
(40 min.)

  • A
  • Z pomocą nauczyciela/-ki uczniowie/uczennice zastanawiają się nad pytaniami dotyczącymi zasad i omawiają je z resztą klasy.
Faza Treść Media, materiał

Wprowadzenie
(10 min.)

  • PN
  • PN
Przygotowanie
  • Nauczyciel/-ka studiuje myśl przewodnią Zasady aby zachęcić uczniów/uczennice do refleksji i zmotywować do dyskusji podczas ćwiczenia.
  • Ustaw krzesła w kręgu
Realizacja
  • Nauczyciel/-ka rozdaje kopię ćwiczenia Zasady każdemu uczniowi/uczennicy i zachęca ich do przeczytania pytań i zastanowienia się nad nimi.
M17
Myśl przewodnia "Zasady"
M18
Ćwiczenie "Zasady"

Dyskusja
(40 min.)

  • A
  • Z pomocą nauczyciela/-ki uczniowie/uczennice zastanawiają się nad pytaniami dotyczącymi zasad i omawiają je z resztą klasy.