Wprowadzenie

Informacje podstawowe i perspektywa dydaktyczna

Mimo, że jest to słowo stosunkowo nowe, warto odnotować, że “globalizacja” w ciągu kilku zaledwie lat stała się szeroko stosowanym pojęciem określającym globalne relacje polityczne i gospodarcze. Pojęcie to jest obecnie bez wahania stosowane do opisywania wielu wydarzeń. W większości przypadków globalizacja jest łączona z takimi zagadnieniami gospodarczymi jak transgraniczny handel towarami i usługi czy też outsourcing produkcji do tzw. krajów o niskich płacach. Nie wystarczy jednak skupiać uwagę tylko na relacjach gospodarczych. Mówiąc o wymiarach globalizacji, należy brać pod uwagę wiele innych aspektów. Kultura, polityka, ekonomia i środowisko to wymiary globalizacji, które należy rozważyć ogólnie, ale przede wszystkim w kontekście pedagogicznym (zob. Südwind, 2011: Blickwechsel).

Wyniki nauki

Kompetencje
Zmiana perspektyw, zajmowanie się złożonością, rozumienie różnorodności/różnic, łączenie kontekstów lokalnych i globalnych
Tematy / krajowy program nauczania
Zdolność do oceny politycznej i podejmowania decyzji, zdolność do kształtowania polityki i działania politycznego, gospodarka, globalizacja, różnorodność
  • Play
Odpowiedni wiek 13-16
Ramy czasowe 4 x 45 min.
Wymagane materiały Tablica/flipchart; Guziki; Kostka do gry; Puste fiszki; Smartfony/komputer z dostępem do internetu dla uczennic/uczniów; Materiał do mocowania (magnesy / taśma / pinezki); Karty moderacyjne; Igły do szycia; Puste kartki do notowania; Kolorowy papier do drukarki A4; Długopisy; Komputer z dostępem do internetu i podłączonym projektorem; Telefon komórkowy lub inne urządzenie do nagrywania; Przybory do pisania (w zależności od potrzeb); Biała tablica; Skrawki wełny i materiału; Stanowiska komputerowe lub terminale przenośne; Mapa świata;
Opis Różne konteksty i wzajemne oddziaływania w obrębie globalizacji są złożone. Poniższe ćwiczenia umożliwiają uczennicom/uczniom zajęcie się tym zagadnieniem.
Zagadnienia / tematy Biologia Komunikacja Zagadnienia kosmopolityczne Dialog Różnorodność Angielski Etyka/religia Geografia Historia Informatyka Język Edukacja medialna Nauki polityczne Znaki Badania społeczne/kształcenie obywatelskie Uczenie społecznościowe Symbole

Plan lekcji

Skróty:

  • A = Działanie
  • D = Dyskusja
  • PG = Praca w grupie
  • PS = Praca samodzielna
  • ZD = Zadanie domowe
  • PP = Praca w parze
  • PN = Przygotowuje nauczyciel/ka
  • OU = Opinie uczniów
  • PU = Prezentacje uczniów
  • PN = Prezentacja nauczyciela

Pobierz

W ramach wprowadzenia uczennice/uczniowie zapoznają się z historią globalizacji i jej oddziaływaniem na ich codzienne życie.

Faza Treść Media, materiał

Wprowadzenie
(20 min.)

  • A
  • D

"Sporządź mapę swoich rzeczy"

Uczennice/uczniowie zajmują się produktami, z którymi mają styczność na co dzień, aby zdać sobie sprawę, że globalizacja to część ich życia.

Cel
  • Uczennice/uczniowie mogą ukazać wpływ globalizacji na ich codzienne życie i opisać podstawowe cechy zglobalizowanych produktów.
Przygotowanie
  • Mapa świata
  • 1 kopia ilustracji "zglobalizowane produkty"
  • 1 kopia karty informacyjnej "zglobalizowane produkty"
  • Puste kartki do notowania (opcja)
Realizacja
  • Krok 1 Usiądź w kręgu z uczennicami/uczniami. Połóż mapę świata na środku a wokół niej ilustracje “zglobalizowane produkty”.
  • Krok 2 Omówcie ilustracje. Zadaj uczennicom/uczniom pytania, jak na przykład:
    • Czy ten produkt odgrywa rolę w Twoim codziennym życiu? A jeśli tak, to jaką?
    • Dlaczego jest to "zglobalizowany produkt"?
    • Jak sądzisz, gdzie ten produkt został wyhodowany/wyprodukowany?
  • Krok 3 Niech uczennice/uczniowie, po kolei umieszczą ilustracje na różnych częściach mapy (kontynent, kraj, region), z których według nich pochodzi produkt. Należy pamiętać, że może być więcej niż jedna poprawna odpowiedź i uświadomić to uczennicom/uczniom. Gdy zgłaszają swoje przypuszczenia, podaj im dodatkowe fakty dotyczące konkretnego produktu (patrz arkusz informacyjny "zglobalizowane produkty"). Możesz również poprosić uczennice/uczniów, aby zapisali dodatkowe zglobalizowane produkty na pustych kartkach i umieścili je na mapie świata zgodnie z ich pochodzeniem.
  • Krok 4 Sprawdź mapę i rozmieszczenie ilustracji wspólnie z uczennicami/uczniami i omów różne możliwe przyczyny globalizacji naszych produktów codziennego użytku i ich skutki.
M1
Obrazy „Produkty zglobalizowane”
M2
Karta informacyjna „Produkty zglobalizowane”
Dodatkowy materiał
  • Mapa świata
  • Puste kartki do notowania

Główna sekcja + dyskusja
(25 min.)

  • A
  • PG

Krótka historia globalizacji

Używając kart dotyczących historii rozwoju w dziedzinie komunikacji i transportu, uczennice/uczniowie zagłębiają się w historię globalizacji.

Cel
  • Uczennice/uczniowie mogą zinterpretować globalizację jako intensyfikację i przyspieszenie wzajemnych powiązań w oparciu o rozwój komunikacji i transportu.
Przygotowanie
  • 1 kopia kart "Komunikacja i transport"
  • 1 kopia karty informacyjnej "Komunikacja i transport"
  • Rysowanie na tablicy/flipcharcie schematu (formularz do znalezienia na karcie informacyjnej “Komunikacja i transport”)
Realizacja
  • Krok 1 Na karcie informacyjnej “Komunikacja i transport”, przeczytaj na głos opis pierwszej karteczki “Komunikacja” i poproś uczennice/uczniów o odgadnięcie poszukiwanego przedmiotu. Poproś uczennicę/ucznia, który-a udzielił poprawnej odpowiedzi, aby wyszedł do przodu i niech umieści przedmiot na schemacie w odpowiednim miejscu na osi czasu, z pomocą klasy. Następnie uczennica/uczeń umieszcza powiązaną kartkę na tablicy lub flipcharcie. Powtórz ten krok z wszystkimi kartkami “Komunikacja”.
  • Krok 2 Pozwól 3 uczennicom/uczniom z pomocą klasy, poprawnie umieścić karty "Transport" na schemacie i zamocować je na tablicy lub flipcharcie.
  • Krok 3 Poddaj wynik ćwiczenia wspólnej interpretacji z uczennicami/uczniami. Możliwą interpretacją byłoby zrozumienie globalizacji jako intensyfikacji i przyspieszenia wzajemnych globalnych połączeń. Zastanów się wspólnie z uczennicami/uczniami, jak te wydarzenia oddziaływały i wpływały dotychczas na ich osobiste życie.
M3
Karty „Komunikacja”
M4
Karta informacyjna „Komunikacja”
Dodatkowy materiał
  • Materiał do mocowania (magnesy / taśma / pinezki)
  • Tablica/flipchart

Abstrakcyjny wymiar ekonomiczny globalizacji z jednej strony i wymiar społeczno-kulturowy, czyli ludzie stojący za tą różnorodnością, z drugiej, tworzą dwie strony tego samego medalu. W poniższych ćwiczeniach uczennice/uczniowie lepiej poznają te strony.

Faza Treść Media, materiał

Wprowadzenie
(25 min.)

  • PN
  • ZD

Wymiar ekonomiczny globalizacji: Historia rzeczy

Dzisiejsza gospodarka jest zglobalizowana. To, jak funkcjonuje i jakie wyzwania z tego wynikają, pokazuje "Historia rzeczy".

Cel
  • Uczennice/uczniowie mogą wyjaśnić liniowy system gospodarki materialnej i jej wyzwania, a także związki między decyzjami konsumenckimi a zależnościami.
Przygotowanie
  • Komputer z dostępem do internetu i podłączony projektor do zaprezentowania filmu “The Story of Stuff“ (21:20 min).
Realizacja
  • Krok 1 Wyświetl film pt. „Historia rzeczy”.
  • Krok 2 Poproś uczniów/uczennice o zwięzłe skomentowanie obejrzanego filmu. Przykładowe zadania:
    • Jak podobał ci się ten film i dlaczego?
    • Omów pokrótce główne przesłanie i/lub koncepcje prezentowane w filmie.
    • Stwórz zestawienie problemów związanych z liniową gospodarką materialną i ich potencjalnych rozwiązań.
Dodatkowy materiał
  • Komputer z dostępem do internetu i podłączonym projektorem

Główna sekcja + dyskusja
(20 min.)

  • A
  • OU

Mój zglobalizowany świat

Globalizacja społeczno-kulturowa wzbogaca życie codzienne. Jednym z aspektów, który często jest pomijany, jest to, że ludzie, którzy wnoszą własne doświadczenia życiowe, stanowią część tej globalizacji .

Cel
  • Uczennice/uczniowie potrafią scharakteryzować różne aspekty globalnej nierówności społecznej na podstawie własnego życia i przedstawić argumenty przemawiające za społeczno-kulturową różnorodnością jako wzbogacającą społeczeństwo.
Przygotowanie
  • 1 kopia “Moja mapa świata” dla każdego ucznia/uczennicy do wspólnej refleksji
  • 1 kopia karty pracy “Skąd pochodzi ... ?”
  • Przybory do kolorowania (w zależności od potrzeb)
Realizacja
  • Krok 1 Proszę rozdać karty pracy “Moja mapa świata” i “Skąd pochodzi?” oraz przybory do pisania/kolorowania, jeśli są potrzebne.
  • Krok 2 Uczennice/uczniowie mają udzielić odpowiedzi na pytania z karty pracy “Skąd pochodzi ...?”, z pomocą internetu (smartfon/komputer). Zaznacz, że odpowiedzi mogą dotyczyć nie tylko krajów, lecz także regionów lub miast. Na karcie pracy “Moja mapa świata”, uczennice/uczniowie powinni pokolorować lub zacieniować kraje, które pasują do ich odpowiedzi, i je opisać.
  • Krok 3 Wywieś dodatkową kartę pracy “Moja mapa świata”. Niech każdy uczeń/każda uczennica wybierze kraj, region lub miasto ze swojej osobistej mapy świata, zaprezentuje je (Dlaczego jest dla mnie szczególnie ważny/-e), i niech je pokoloruje/zacieniuje.
  • Krok 4

    Zastanów się i zinterpretuj razem z uczennicami/uczniami wynik tego działania, aby utrwalić i porównać nowo odkryte powiązania i odpowiadające im myśli. Następnie przydziel zadania, takie jak na przykład:

    • Określ informacje, które dało się odczytać ze wspólnej mapy świata.
    • Jakie podobieństwa/różnice występują na różnych mapach świata?

    Możliwa interpretacja jest taka, że mimo wielu kolorowych miejsc na mapie, zdecydowanie dominują miejsca puste. Nasza globalizacja dotyczy głównie globalnej Północy. Globalne Południe odgrywa podrzędną rolę w naszym postrzeganiu świata.

    Możesz dodatkowo zadać uczennicom/uczniom kolejne pytania:

    • Czy granice w naszym zglobalizowanym świecie mają w ogóle jakiekolwiek znaczenie?
    • Jak wyglądałby świat bez globalizacji? Podziel się swoimi przemyśleniami na ten temat.
    • Zrób listę grup lub społeczeństw, które nie uczestniczą w globalizacji.

M5
Karta pracy „Moja mapa świata”
M6
Karta pracy „Skąd się bierze ...?”
Dodatkowy materiał
  • Przybory do pisania (w zależności od potrzeb)
  • Smartfony/komputer z dostępem do internetu dla uczennic/uczniów

Na przykładzie wody uczennice/uczniowie opracowują zagadnienie ekologicznego wymiaru globalizacji. Dostępność czystej wody pitnej i koncepcja wody wirtualnej stanowią centralne zagadnienie tej lekcji.

Faza Treść Media, materiał

Wprowadzenie
(15 min.)

  • A

Wiadro pełne wody

Woda to nie tylko woda. Do jak dużej (lub jak małej) ilości czystej wody pitnej ludzie mają faktycznie dostęp?

Cel
  • Uczennice/uczniowie są w stanie określić, do jak dużej ilości czystej wody pitnej ludzie mają dostęp.
  • Uczennice/uczniowie są w stanie zidentyfikować globalny wpływ i konsekwencje wysokiego zużycia wody.
  • Uczennice/uczniowie są w stanie rozpoznać nierówności w dostępie do czystej wody.
Przygotowanie
  • 1 kopia karty pracy “Wiadro pełne wody” dla każdego ucznia/uczennicy.
Realizacja
  • Krok 1 Rozdaj kartę pracy “Wiadro pełne wody”. Niech uczennice/uczniowie wypełnią wiadro z wodą zgodnie z instrukcjami.
  • Krok 2 Porozmawiaj o wiadrze wypełnionym wodą. Zapytaj na przykład:
    • Co pokazuje Wam to wiadro z wodą?
    • Czy spodziewałeś/-aś się takiego wyniku? Dlaczego tak lub dlaczego nie?
    • Przybory do pisania (w zależności od potrzeb)
M7
Karta pracy „Pełne wiadro wody”
Dodatkowy materiał
  • Przybory do pisania (w zależności od potrzeb)

Główna sekcja + dyskusja
(30 min.)

  • A

Wirtualna woda

Wirtualna woda? Nigdy o tym nie słyszałem/-am! Koncepcja wirtualnej wody pokazuje uczennicom/uczniom, ile wody jest potrzebne do wyprodukowania określonych rzeczy.

Cel
  • Uczennice/uczniowie są w stanie wyjaśnić pojęcie wirtualnej wody i podać powody, dla których zachowanie konsumentów na globalnej Północy jest związane z zanieczyszczeniem wody na globalnym Południu.
Przygotowanie
  • 1 kopia karty pracy “Wirtualna woda” dla każdego ucznia/uczennicy.
Realizacja
  • Krok 1 Rozdaj kartę pracy “Wirtualna woda”. Niech uczennice/uczniowie przeczytają tekst i wyjaśnią ewentualne pytania merytoryczne. Następnie niech zagrają w grę polegającą na przyporządkowaniu.
  • Krok 2 Rozwiąż grę w przyporządkowywanie:
    • 1 paczka chipsów: 180 litrów
    • 1 jabłko: 70 litrów
    • 1 tabliczka czekolady: 2000 litrów
    • 1 jajko: 200 litrów
    • 1 litr mleka: 1000 litrów
    • 1 kotlet wieprzowy: 1200 litrów
    • 1 kartka papieru z recyklingu: 100 mililitrów
    • 1 komputer: 20 000 litrów
    • 1 para skórzanych butów: 8 000 litrów
    • 1 samochód: 400 000 litrów
    • 1 t-shirt: 2700 litrów
  • Krok 3 Omów koncepcję wirtualnej wody z uczennicami/uczniami. Zapytaj ich na przykład:
    • Czy zużycie/zanieczyszczenie wody na całym świecie jest rozłożone sprawiedliwie?
    • Jakie sposoby oszczędzania (wirtualnej) wody przychodzą Ci do głowy? Przetestuj swoje pomysły: Czy to naprawdę możliwe? I jak to byłoby możliwe? Dla kogo to możliwe, dla kogo nie? Co zmieniłoby się po ich zastosowaniu?
M8
Karta pracy „Wirtualna woda”

Podsumowując, uczennice/uczniowie uczą się rozpoznawać globalne powiązania za pomocą zniekształconych map i poszerzać swój horyzont, wykraczając poza granice świata wzrostu gospodarczego.

Faza Treść Media, materiał

Wprowadzenie + główna treść
(20 min.)

  • PP
  • OU

Różne mapy - jeden świat

Uczennice/uczniowie pracują z mapami świata, których powierzchnie nie odzwierciedlają rzeczywistej wielkości tych krajów, lecz ich proporcjonalny stosunek dla danego globalnego tematu.

Cel
  • Uczennice/uczniowie są w stanie dokonać globalnych powiązań między globalną Północą a globalnym Południem na podstawie wielkości populacji, dobrobytu/zamożności, emisji CO2 i zanieczyszczenia wody pitnej.
Przygotowanie
  • 1 kopia karty pracy “Różne mapy – jeden świat” dla każdej pary uczennic/uczniów.
Realizacja
  • Krok 1 Zapisz następujące 4 nagłówki kart w dowolnej kolejności na tablicy lub flipcharcie: liczba mieszkańców, ludność świata, emisja CO2, zanieczyszczona woda pitna.
  • Krok 2 Rozdaj kartę pracy “Różne mapy – jeden świat” (1 kopia na parę uczniów/uczennic). Objaśnij im, że powierzchnia poszczególnych krajów nie odzwierciedla ich faktycznego rozmiaru, lecz została dopasowana w zależności od nagłówka karty.
  • Krok 3 Niech uczennice/uczniowie dopasują nagłówki kart do właściwego regionu na mapie świata.
  • Krok 4 Zinterpretuj wyniki (patrz karta informacyjna “Różne mapy – jeden świat”). Przeprowadź dyskusję i przemyśl wyniki z uczennicami/uczniami. Zapytaj ich na przykład:
    • Jakie stwierdzenia można sformułować na podstawie tej mapy dotyczącej sprawiedliwego podziału dóbr, stosunków Północ-Południe i zużycia zasobów? Podaj przyczyny tych twierdzeń.
  • Krok 5 Wykorzystaj na przykład temat zanieczyszczonej wody pitnej, aby przejść do następnego ćwiczenia.
M9
Karta pracy „Różne mapy - jeden świat”
M10
Karta informacyjna „Różne mapy - jeden świat”
Dodatkowy materiał
  • Tablica/flipchart

Główna sekcja + dyskusja
(25 min.)

  • A
  • OU

Perspektywa: Inny świat jest możliwy.

Jeśli spojrzysz poza własne podwórko, znajdziesz ludzi i społeczeństwa, których wartości i cele nie są ukierunkowane wyłącznie na wzrost gospodarczy. W szczególności uczennice/uczniowie zapoznają się z czterema dostarczonymi przykładami i 17 Celami Zrównoważonego Rozwoju (tzw. SDG) Organizacji Narodów Zjednoczonych.

Cel
  • Uczniowie/uczennice są w stanie porównać koncepcje alternatywnego rozwoju i alternatywnego stylu życia z całego świata, a także wyjaśnić i uzasadnić, co im się w tym podoba lub nie.
Przygotowanie
  • 1 kopia karty informacyjnej “Inny świat jest możliwy”
  • Materiał do mocowania (magnesy/taśma/pinezki)
Realizacja
  • Krok 1 Zawieś cztery kartki karty informacyjnej “Inny świat jest możliwy” lub wyłóż je na podłodze.
  • Krok 2 Uczniowie/uczennice zapoznają się samodzielnie lub w parach z czterema koncepcjami i Celami Zrównoważonego Rozwoju (SDG).
  • Krok 3 Niech uczennice/uczniowie wybiorą koncepcję, która im się najbardziej podoba. Porozmawiaj z nimi o dokonanych przez nich wyborach.
  • Krok 4 Wspólnie z uczennicami/uczniami przeanalizujcie te koncepcje, aby utrwalić to, czego się dowiedzieli i powiązać je z ich wcześniejszą wiedzą na ten temat. Zadaj im następujące zadania:
    • Podziel się pojęciem, które Ci się spodobało lub nie i wyjaśnij dlaczego.
    • W skrócie przedstawcie pojedyncze podobieństwa i różnice między tymi pojęciami lub dla konkretnej koncepcji.
    • Krótko omówcie, w jakim świecie chcielibyście żyć.
M11
Karta informacyjna „Inny świat jest możliwy”
Dodatkowy materiał
  • Materiał do mocowania (magnesy / taśma / pinezki)